काठमाडौँ, १५ वैशाख। नेपाल विद्युत्‌ प्राधिकरणले बिजुली आपूर्ति गर्न नसकेपछि देशभरिका सबै ठूला उद्योगहरू बुधवारबाट बन्द भएका छन्। पछिल्लो समय भारतबाट आयात गर्ने गरिएको विद्युत्‌ रोकिएपछि ठूला उद्योगमा लोडशेडिङ गर्नुपरेको प्राधिकरणका प्रवक्ताले  बताए।

प्राधिकरणका अनुसार भारतको बिहारमा अहिले प्रसारण लाइनहरू मर्मत भइरहेको छ। “प्रसारणलाइन मर्मत भइरहेकाले केही दिनका लागि बिजुली आपूर्ति गर्न सक्दैनौँ भनेर बुधवार हामीलाई जानकारी आएको हो,” प्रवक्ता सुरेशबहादुर भट्टराईले भने। बुधवार बिहान १० बजेबाट बिहारमा प्रसारणलाइनको मर्मत कार्य थालिएसँगै आफूहरूले औद्योगिक लोडशेडिङ सुरु गरेको उनले बताए।

“पूर्व मेचीदेखि पश्चिम महाकालीसम्मका सबै ठूला उद्योगमा अहिले हामीले विद्युत्‌ आपूर्ति गरेका छैनौँ,” भट्टराईले थपे। उनका अनुसार अहिले विराटनगर, वीरगन्ज, भैरहवा र नेपालगन्ज सबै ठाउँका ठूला कलकारखाना ठप्प छन्। यद्यपि प्राधिकरणले ठूला कलकारखानाका श्रमिक पनि बस्ने भएकाले सामान्य आवश्यकता पूर्तिका लागि अहिले पनि थोरै बिजुली दिने गरेको छ।

यसअघि प्राधिकरणले पीक आवर अर्थात्‌ उच्च मात्रामा बिजुली खपत हुने समयमा मात्रै उद्योगहरूलाई बिजुली कटौती गर्दै आएको थियो।
“करिब १४ दिन भयो पीक आवरमा हामीले उद्योगहरूलाई विद्युत्‌ आपूर्ति फेरि सुरु गरिसकेका छैनौँ,” उनले भने।

के फेरि लोडशेडिङ हुन लागेको हो?

आपूर्तिमा देखिएको पछिल्लो चुनौतीसँगै कतिपय सर्वसाधारणले फेरि लोडशेडिङ सुरु हुने हो कि भन्ने आशङ्का गर्न थालेका छन्। सुदीप नाम गरेका ट्विटर प्रयोगकर्ताले बिजुली आपूर्तिमा हिजोआज भइरहेको अवरोधबारे प्रश्न गरेका छन्। उनी लेख्छन्, “लाइन कति काट्या के! उद्योग/बढी विद्युत् चाहिने ठाउँहरूमा झन् बिजोग छ, बिनासूचना घन्टा-घन्टामा लाइन गएर हैरान। अब त कमसेकम लोडशेडिङ तालिका निकालेर कृपा गरिदिए अनुगृहीत हुन्थे होला जनता, अत्ति भइसक्यो त हौ।”

चार वर्षभन्दा अघिसम्म नेपालमा दैनिक १४ घण्टाभन्दा बढी समय लोडशेडिङ हुने गरेको थियो। तर प्राधिकरणले अब त्यस्तो नहुने भन्दै सर्वसाधारणलाई ढुक्क हुन आग्रह गरेको छ। “म के आग्रह गर्न चाहन्छु भने तपाईँहरू ढुक्क भएर जति बिजुली बाल्दा पनि हुन्छ। फेरि लोडशेडिङ हुन्छ भन्ने परिकल्पना नै नगर्नूस्,”प्रवक्ता भट्टराईले भने।

“यो एउटा घटना हो, अचानक उत्पन्न परिस्थिति हो। त्यो पनि हामीले उद्योगलाई मात्रै आपूर्ति घटाएको हो।” कुनै बेला नेपालमा दैनिक १८ घण्टासम्म लोडशेडिङ हुन्थ्यो। “देशभित्र पनि कतिपय आयोजनाको मर्मत कार्यमा केही दिन लाग्छ नि। तर अब लोडशेडिङ हुन्छ भन्ने परिकल्पना नगरे हुन्छ। अब कहिले पनि हुँदैन,” उनले थपे।

आगामी तीन हप्तापछि नेपालमा उद्योगहरूलाई पनि बिजुली पर्याप्त हुने उनले बताए। प्राधिकरणका प्रमुख कुलमान घिसिङले केही समयका लागि मात्रै लोडशेडिङ हुने ट्विटरमा लेखेका छन्। “असुविधाप्रति क्षमाप्रार्थी छौँ। बुधवारदेखि सुरु हुने भनिएको लोडशेडिङ सधैँभरि नभई केही समयका लागि मात्रै लागु हुने जानकारी गराउँछौँ।”

कहिलेदेखि सामान्य हुन्छ अवस्था?

प्रवक्ता भट्टराईका अनुसार भारतबाट विद्युत्‌ आपूर्ति फेरि सुरु हुन केही दिन लाग्नेछ। “उनीहरूले एकदम छोटो समयका लागि भनेका छन्। धेरै समय त नलाग्ला, तर मर्मतको काम भएकोले ठ्याक्कै समय भन्न उनीहरूलाई पनि गाह्रो भएको हो।” नेपालले पछिल्लो समय बिहारबाट बिहान ६ बजेदेखि बेलुका ६ बजेसम्म करिब ३०० मेगावाट बिजुली आयात गर्दै आएको छ।

प्राधिकरणका अनुसार नेपालमा अहिले करिब ३३,००० मेगावाट आवर बिजुलीको माग रहेको छ। त्यसमध्ये करिब २१,००० मेगावाट आवर आन्तरिक उत्पादनबाटै पूरा हुने गरेको छ। “दिनअनुसार त्यसमा केही थपघट हुन्छ। ११,०००-१२,००० मेगावाट आवर बिजुली चाहिँ अहिले हामीले भारतबाट आयात गर्नुपर्छ,” प्रवक्ता भट्टराईले भने।

देशभित्र कति थपिँदैछ जलविद्युत्?

देशभित्रै कतिपय जलविद्युत्‌ आयोजना सम्पन्न हुने क्रममा रहेकाले आउँदा दिनबारे प्राधिकरण आशावादी देखिन्छ। भट्टराईका अनुसार करिब ३६ मेगावाटको बलेँफी आयोजना लगभग सम्पन्न भएर हाल प्रसारणलाइनको काम भइरहेको छ। दोर्दी खोला करिडरमा पनि करिब ६० मेगावाटको आयोजना अन्तिम चरणमा पुगेको उनले बताए। “खिम्ती आयोजना बनिसके पनि प्रसारणलाइन नभएर राष्ट्रिय ग्रिडमा जोड्न नसकेको अवस्था हो,” प्रवक्ता भट्टराईले भने।

“ती जोड्न सकेको भए अहिलेको अवस्था नै आउने थिएन। तर हामीलाई समस्या परे पनि बढीमा तीन हप्ता हो। त्यसपछि सामान्य अवस्थामा फर्किन्छौँ।” बिबिसी