सरकारले बजेटमा घोषणा गरेको सुरुङमार्गलाई थाती राख्दै कोटेश्वर–जडीबुटी सडकखण्डलाई थप चार लेन विस्तार गर्ने तयारी थालेको छ । पूर्वबाट राजधानी भित्रिने एक मात्र नाकामा दैनिक तीन घन्टासम्म जाम हुन थालेपछि समाधानको उपायस्वरूप सरकारले सडक विस्तारको याजना अघि बढाएको हो ।

यसका लागि त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलले चर्चेको क्षेत्रमा नागरिक उड्डयन प्राधिकरणले जग्गा उपलब्ध गराउने र सर्वसाधारणले ओगटेको क्षेत्रका लागि मुआब्जा दिने सरकारको योजना छ । प्राधिकरणले साढे सात रोपनी जग्गा उपलब्ध गराउने सहमति भइसकेको छ ।

जग्गा प्राप्ति तथा प्राविधिक अध्ययनको काम थालनी भएको संघीय सडक सुपरिवेक्षण तथा अनुगमन कार्यालय प्रमुख राजेन्द्रराज शर्माले जानकारी दिए । भौतिक पूर्वाधार तथा यातायात मन्त्रालयका अनुसार कोटेश्वरदेखि जडीबुटी जाने सडकको बायाँतर्फ एक लेन र दायाँतर्फ तीन लेन सडक विस्तार गरिनेछ ।

विमानस्थलले पनि धावनमार्ग विस्तार गरिरहेकाले उत्तरतर्फ धेरै जग्गा उपलब्ध गराउन नसक्ने भएको हो । सडकलाई जग्गा दिँदा धावनमार्गको क्षेत्रफल साँघुरिने प्राधिकरणको तर्क छ । दक्षिणतर्फ भने विमास्थल सुरक्षार्थ सुरक्षाकर्मी बसेका भए पनि जग्गा दिन सकिने जनाएको हो । सडक विस्तार कोटेश्वर चोकदेखि काठमाडौं र भक्तपुर जोड्ने मनोहरा पुलसम्म गरिनेछ ।

विमानस्थलको साढे ७ रोपनी लिइने 
सडक विस्तार गर्न त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलको जग्गा लिनुपर्ने हुन्छ । भौतिक पूर्वाधार तथा यातयात मन्त्रालयका अनुसार साढे ७ रोपनी जग्गा प्राप्ति गर्नुपर्ने देखिएको छ । यसका लागि भौतिक पूर्वाधारमन्त्री वसन्तकुमार नेम्वाङ र नागरिक उडड्यन तथा पर्यटनमन्त्री योगेश भट्टराईबीच कोटेश्वरमा सडक विस्तारका लगि विमानस्थलको जग्गा प्रयोग गर्न सहमति भएको छ ।

अधिग्रहण गर्नुपर्ने निजी जग्गा तथा भवन–घरबारे अध्ययन हुँदै 
सडक विस्तारका लािग कोटेश्वरदेखि जडीबुटीसम्म सडकको बायाँतर्फ एक लेन विस्तार गरिनेछ । यसबीचमा विमानस्थलको जग्गा पर्ने, तर त्यहाँ विमानस्थलका संकेत बत्तीहरू राख्नैपर्ने कारणले सडकदेखि उत्तरतर्फ एक लेन मात्र विस्तार गर्न सकिनेछ । स्थानीयको एउटा मात्र घर हटाउनुपर्ने देखिएको छ । ‘जडीबुटी चोकमा रहेको त्यो घर हटाउनेबित्तिकै बायाँतर्फको एक लेन विस्तार गर्न कुनै व्यवधान छैन,’ शर्माले भने ।

तर, दक्षिणफर्त भने थप दुई लेनका लागि भने प्राधिकरणसहित निजी जग्गा प्राप्ति गर्नुपर्ने हुन्छ । एउटा पेट्रोलपम्पसमेत हटाउनुपर्नेछ । अहिले अध्ययनकै क्रममा रहेकाले विस्तारका लागि प्राप्त गर्नुपर्ने निजी जग्गा यकिन भइसकेको छैन ।

भौतिक पूर्वाधार मन्त्रालयले जग्गा प्राप्ति तथा अन्य प्राविधिक तयारीको काम गर्न प्रारम्भिक अधिकारीका रूपमा काठमाडौं सडक डिभिजनका प्रमुख कुबेर नेपालीलाई तोकेको छ । उनले प्रारम्भिक अध्ययनको काम भइरहेको जानकारी दिए ।  सरकारको योजनाअनुसार अहिले तिनकुने–कोटेश्वर–जडीबुटी हुँदै पेप्सीकोलातर्फ जानेलाई मात्र एकतर्फी एउटा छुट्टै लेन तयार गरिनेछ । त्यस्तै, भक्तपुरतिरबाट कोटेश्वर चोक हुँदै बालकुमारी–ललितपुरतर्फ जानका लागि एकतर्फी दुईवटा ‘डेडिकेटेड लेन’ तयार गरिनेछ । यसले अहिले कोटेश्वरको जाम गठ्ठाघरसम्म पुग्ने र ‘पिक आवर’मा ३ घन्टासम्म जाममा बस्नुपर्ने अवस्था अन्त्य हुने विश्वास छ ।

किन कोटेश्वर–जडीबुटीमा धेरै जाम ?
धुलिखेल–बर्दिबास जोड्ने बिपी राजमार्ग सञ्चालनमा आएपछि पूर्व जाने सवारीसाधनको एक मात्र निकासद्वारका रूपमा कोटेश्वर–जडीबुटी सडकलाई मानिन्छ । बिपी राजमार्ग सञ्चालनमा आएपछि पूर्व जाने सवारीसाधनको अत्यधिक वृद्धि भयो । तर, काटेश्वर र जडीबुटीका बीचमा त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलको ‘लाइट सिग्नल’ पोलका कारण साँघुरो (बोटलनेक) सडक छ । यसैकारण जाम हुने महानगरीय ट्राफिक प्रहरी महाशाखा प्रमुख भीमप्रसाद ढकालले बताए । उनका अनुसार बिहान र बेलुका अधिकतम ३५ मिनेटसम्म जाम हुने गरेको छ । तर, सर्वसाधारणले औसतमा ३ घन्टा जाम खेप्नुपरिरहेको बताउँछन् । जाम हुनुको अर्को कारण भक्तपुर क्षेत्रमा बस्ती विकास आक्रामक रूपमा हुनुलाई पनि मानिन्छ ।

बजेटमा चाहिँ सुरुङ निर्माणको घोषणा 
चालू आर्थिक वर्ष ०७६/७७ को बजेटमा अर्थमन्त्री डा. युवराज खतिवडाले उपत्यकाको विद्यमान सवारी चापलाई व्यवस्थापन गर्न तिनकुने–कोटेश्वर–जडीबुटी सुरुङमार्ग निर्माण गर्ने घोषणा गरेका थिए । यसका लागि चालू आवभित्र विस्तृत सम्भाव्यता अध्ययन गरी निर्माण कार्य प्रारम्भ गर्ने बजेटमा उल्लेख छ । तर, भौतिक पूर्वाधार तथा यातायात मन्त्रालयका अधिकारीहरूले भने सुरुङमार्ग तत्काल निर्माण गर्न सम्भव नभएकाले विस्तारको विकल्प छनोट गरिएको बताउँछन् । सुरुङमार्ग निर्माण गर्ने योजना यथावत् रहेको उनीहरूको भनाइ छ ।