कोहलपुर

कुनै समय समाजले स्वीकार गर्न नसकिरहेको अन्तरजातिय विवाह गरेकाहरुको जीवनयापन अन्य जोडी भन्दा कम छैन् । अन्तरजातिय बिबाह गरेका जोडीहरुको जीवन खुसी र समाजमा पनि उदाहरणीय बन्ने गरेका छन् ।

अन्तरजातिय विवाह प्राय प्रेम गरेर बिबाह गरेका जोडी हुन् । त्यसैले पनि परिपक्क उमेरमा प्रेम विवाह गरेका अन्तरजातिय जोडीहरु सफल भएका छन् भने समाजमा एउटा उदाहरणी पात्र बन्ने गरेका छन् ।

कोहलपुर नगरपालिका वडा नं.४ का निरक बहादुर वि.क. २०७५ सालमा तुल्सी कुमारी बोहोरा संग अन्तरजातिय बिबाह गरे । अहिले उनका दुई छोरी छन् ।

अन्तरजातिय विवाह गर्दा समुदायबाट अपमान सहन बाध्य भएका वि.क. अन्तत ः परिवारको प्यारो बन्न पुगे । २१ औं सताब्दीमा रुढीबादी कु–संस्कार अन्त्य गर्न सफल भएको भन्दै सबैले प्रशंसा गर्न थालेपछि घरपरिवार पनि सकारात्मक भएको उनी बताउछन् ।
‘रगत सबैको रातो हुन्छ, मान्छे सबै एउटै हो’ उनले भने ‘ मान्छे–मान्छेबीचको बिभेद अन्त्य हुनुपर्ने आवाज उठाउँदै अन्तरजातिय बिबाह गरेको हुँ ।’ अहिले अन्तरजातिय विवाह गरेकै कारण सबैले प्रशांसा गर्ने गरेको उनको भनाई छ । त्यस्तै मुलुक नयाँ युगमा प्रबेश गरिसकेको अबस्थामा परम्परागत कु–संस्कार अन्त्य गर्नुपर्ने भन्दै अन्तरजातिय विवहालाई प्रोत्साहन गर्नुपर्ने बताए ।

कर्णाली प्रदेशको दैलेख डुङ्गेश्वर गाँउपालिका वडा नं.२ मा जन्मेका निरक वि.क. र सोही गाँउकी तुल्सी बोहोरा नजिकै वडामा रहेको जनकल्याण माध्यामिक विद्यालयमा अध्ययन गर्दै गर्दाको समयमा २०७३ सालमा प्रेम बसेको थियो । एकअर्कामा निकै परिचित भएका वि.क र बोहोरा जातिय छुवाछुत र बिरोध गर्ने जोडीहरु मध्ये एक हुन । समाजले अहिले पनी अन्र्तरजातिय बिबाहलाई फरक द्धष्टिकोणले हेर्ने प्रचलन समुदायमा अझैँ बढि छ ।

सबैको रगत रातो हुँने, सबैले फेर्ने साहस एउटै हुने भन्दै मान्छे–मान्छेबीच हुने बिभेद अन्त्य गर्न अन्तरजातिय विवाह गरेको तुल्सीको भनाई छ । ‘
अन्तरजातिय विवाह गरेपछि आमाबुवा र समाजले स्वीकार गर्दैन् भन्ने पहिले नै थाहा थियो’ उनले भनिन् ‘ तर समाजको कु–संस्कार अन्त्य गर्न जस्तो सुकै परिस्थितिमा पनि सामाना गर्न तयार भए ।’ मान्छेको उत्पति पछि कामका आधारमा जात छुट्याईएको भन्दै यसलाई अन्त्य गर्न यसरी नै सबैको समर्थन आबश्यक रहेको उनको भनाई छ ।

आफुहरुले अन्तरजातिय विवाह गरेपनि सुन्दर जीवन यापन गर्न सकिन्छ भनी समाजमा चेतना प्रदान गर्न अन्तरजातिय बिबाह गरेको उनको तर्क थियो । बिहे हुने बित्तिकै समाजले पनि स्वीकार गरेन् । माइती परिवारले पनि स्वीकार गर्न मानेन् । तर ६ महिना पछि समाज र घरपरिवारले स्वीकार ग¥यो र बिधिवत रुपमा बिबाह भयो ।

अहिले उनीहरु सहजै ससुराली आवतजावत गर्छन्, भने समाजले पनि सम्मानजनक ब्यबहार गर्ने गरेको निरक वि.कले बताए । ‘मुलुक धेरै अगाडी बढिसकेको छ ’ उनले भने ‘ हामी भने जातभात, छुवाछुतमै अल्झिएका छौं ।’

समृद्ध समाज निर्माणका लागि जातिय, लंैगिक बिभेदको अन्त्य हुन जरुरी रहेको उनको तर्क थियो । अन्तरजातिय बिबाहलाई आफुहरुले प्रोत्साहन गरिरहेको भन्दै राज्यले पनि अन्तरजातिय जोडीहरुलाई उचित सम्मान दिने हो भने जातिय उन्मुलन गर्न सकिने उनको भनाई छ ।

जातिय उनमुलनको कडी अन्तरजातिय बिबाह भएको भन्दै यसलाई प्रोत्साह गर्न सके जातिय विभेद अन्त्य गर्न मद्धत पुग्ने उनको भनाई थियो । माथिका तीन जोडी उदाहरण मात्रै हुन् । निरक भन्छन् नेताहरुले जातिय बिभेद अन्त्य हुनुपर्छ सबै मानिस सम्मान हुन भनेतापनी व्यवहारमा उर्तान भने सकेका छैनन् । भाषणमा मात्र सिसित रहेको जातिय छुवाछुतको नारा व्यवहारमा परिवर्तन गर्न सकेमात्र समाज परिवर्तन हुन्छ । अन्र्तरजातिय बिबाहका लागि केटी पक्ष र केटा पक्ष खुसी भएतापनी अझैपनी समुदायले हेर्ने नजर फरक नै रहेको निरकको अनुभव रहेको छ ।

बाँकेमा कतिपय अन्तरजातिय विवाह गरेका जोडीहरु सुखी छन्, खुसी जीवन बिताई रहेका छन् भने कतिपयको प्रेम जोडीहरु छुटिन पनी बाध्य छन् । उनका अनुसार अन्र्तरजातिय बिवाहलाई प्रोत्साहन गरे मात्रै पनि जातिय उन्मुलन गर्न टेवा पु¥याउने उनको भनाई छ । हाल बाँकेको कोहलपुर नगरपालिका वडा नं. ४ मा बस्दै आएका निरक र तुल्सीको परिवार सुखमय बनेको छ । तुल्सी सिलाईकटाईको तालिम लिएर दैनिक १ हजार भन्दा बढि आम्दानी गर्छीन । घरपरिवारलाई व्यवस्थित रुपमा संचालन गरेकी छिन् भने निरक लुम्बिनी प्रदेशका विभिन्न जिल्लाहरुमा सडकको कलर प्रेन्टमा काम गर्छन । अन्र्तरजातिय बिबाह गरेर उदाहरणीय बनेका तुल्सी र निरकको परिवारले सामाजिक रुपमा नमूना जोडीको रुपमा अगाडी बढेको छ ।